Ngành xây dựng là một trong những lĩnh vực có quy trình kế toán phức tạp, kéo dài qua nhiều kỳ kế toán và thường chịu sự kiểm tra chặt chẽ từ cơ quan thuế. Đặc thù của ngành khiến việc quyết toán thuế trở nên dễ sai sót nếu doanh nghiệp không chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, sổ sách và chứng từ.
Để giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro trong quá trình thanh tra, kiểm tra thuế, Tavitax chia sẻ những lưu ý cơ bản nhưng quan trọng nhất khi quyết toán thuế đối với doanh nghiệp xây dựng.
I. Đặc Thù Của Ngành Xây Dựng
Ngành xây dựng có những đặc điểm riêng biệt khiến việc hạch toán, kê khai và quyết toán thuế phức tạp hơn so với các ngành khác:
Hợp đồng thi công kéo dài qua nhiều kỳ kế toán, dẫn đến việc doanh thu – chi phí phải được ghi nhận theo tiến độ công trình, không theo thời điểm phát hành hóa đơn.
Công trình thi công tại nhiều địa bàn khác nhau, nên doanh nghiệp cần kê khai thuế tại trụ sở chính hoặc nơi có công trình (đối với thuế vãng lai ngoại tỉnh).
Doanh thu và giá vốn phải được theo dõi riêng biệt cho từng công trình, tránh tình trạng hạch toán chung gây khó kiểm tra.
Việc nhận diện đúng đặc thù này giúp doanh nghiệp thiết lập hệ thống sổ sách và quản lý thuế phù hợp, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ khi cơ quan thuế tiến hành thanh tra.
II. Chuẩn Bị Hồ Sơ Và Sổ Sách Kế Toán
1. Hồ sơ kế toán cần có
Doanh nghiệp xây dựng cần lưu trữ đầy đủ các file mềm và bản giấy theo yêu cầu của cơ quan thuế, bao gồm:
Sổ cân đối số phát sinh, sổ nhật ký chung.
Bảng kê mua vào - bán ra, tờ khai VAT, TNCN, thuế nhà thầu, thuế vãng lai, thuế môn bài.
Báo cáo tài chính (có kiểm toán nếu thuộc diện bắt buộc).
Tờ khai quyết toán thuế TNDN, TNCN.
Bảng theo dõi doanh thu và giá vốn từng công trình.
Bảng lương, bảng tính thuế TNCN, BHXH.
Bảng theo dõi vay và lãi vay, bảng khấu hao TSCĐ, phân bổ công cụ dụng cụ.
Việc chuẩn bị sổ sách điện tử đồng nhất không chỉ giúp quá trình quyết toán nhanh gọn, mà còn giúp cơ quan thuế dễ dàng đối chiếu dữ liệu trong trường hợp kiểm tra chéo.
2. Lưu trữ chứng từ đầy đủ
Doanh nghiệp cần sắp xếp chứng từ đầu vào và đầu ra theo từng công trình để thuận tiện kiểm tra. Mỗi bộ hồ sơ công trình nên bao gồm:
Hợp đồng, phụ lục hợp đồng, bảng dự toán chi phí.
Biên bản nghiệm thu, biên bản thanh lý hợp đồng, hóa đơn đầu ra.
Chứng từ thanh toán (chuyển khoản, phiếu thu/chi).
Hồ sơ lao động: đơn xin việc, hợp đồng lao động, bằng cấp, CCCD.
Hồ sơ vay vốn, xác nhận tài khoản (112, 131, 331, 341, 344...).
Sao kê ngân hàng có mộc xác nhận.
Một bộ hồ sơ được sắp xếp ngăn nắp theo từng công trình sẽ giảm đáng kể thời gian thanh tra thuế và thể hiện tính chuyên nghiệp của doanh nghiệp.
III. Các Rủi Ro Thuế Thường Gặp Trong Doanh Nghiệp Xây Dựng
Với đặc thù riêng, ngành xây dựng thường xảy ra những điểm phức tạp trong hồ sơ kế toán
Cơ quan thuế thường tập trung kiểm tra các khoản chi phí và hóa đơn đầu vào có rủi ro cao. Dưới đây là những lỗi phổ biến khiến doanh nghiệp xây dựng bị loại chi phí khi quyết toán thuế:
1. Hóa đơn đầu vào thuộc danh sách rủi ro
Doanh nghiệp mua vật liệu hoặc thuê nhân công từ các đơn vị nằm trong danh sách tạm ngừng hoạt động hoặc bị nghi ngờ sử dụng hóa đơn giả. Khi đó, chi phí sẽ không được khấu trừ thuế TNDN và phần thuế GTGT đầu vào cũng bị loại.
2. Không có bảng dự toán chi phí cho từng công trình
Nếu chi phí thực tế vượt quá dự toán ban đầu mà không có lý do hợp lý hoặc chứng từ chứng minh, cơ quan thuế có thể loại bỏ phần chi phí chênh lệch khi xác định thu nhập chịu thuế.
3. Chi phí nhân công không hợp lệ
Nhiều công ty xây dựng thuê lao động thời vụ nhưng không ký hợp đồng lao động, không khấu trừ thuế TNCN, không đóng BHXH. Khi đó, toàn bộ chi phí nhân công này sẽ bị loại khỏi chi phí được trừ.
4. Xuất hóa đơn sai thời điểm
Trường hợp công trình đã bàn giao và nghiệm thu nhưng doanh nghiệp chưa xuất hóa đơn kịp thời, sẽ bị coi là xuất hóa đơn sai thời điểm và có thể bị phạt hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
5. Chi phí không phục vụ hoạt động kinh doanh
Các khoản chi không liên quan trực tiếp đến hoạt động xây dựng (như chi phí cá nhân, tiếp khách không có hóa đơn hợp lệ, chi phí giải trí, quà tặng…) sẽ bị loại khi tính thuế TNDN.
IV. Kinh Nghiệm Giảm Rủi Ro Khi Quyết Toán Thuế
Thiết lập hệ thống kế toán công trình rõ ràng: Mỗi công trình là một đơn vị hạch toán riêng với doanh thu – chi phí riêng biệt.
Kiểm tra hóa đơn định kỳ trên cổng thông tin Tổng cục Thuế để phát hiện sớm hóa đơn rủi ro.
Đảm bảo tính hợp lệ của hợp đồng và chứng từ thanh toán.
Khai báo đúng tiến độ công trình: không ghi nhận doanh thu, chi phí dồn vào một kỳ để tránh sai lệch lợi nhuận.
Lưu trữ hồ sơ kế toán điện tử song song với bản giấy để thuận tiện tra cứu khi cần.
Thiết lập hệ thống kế toán công trình rõ ràng: Mỗi công trình là một đơn vị hạch toán riêng với doanh thu – chi phí riêng biệt.
Kiểm tra hóa đơn định kỳ trên cổng thông tin Tổng cục Thuế để phát hiện sớm hóa đơn rủi ro.
Đảm bảo tính hợp lệ của hợp đồng và chứng từ thanh toán.
Khai báo đúng tiến độ công trình: không ghi nhận doanh thu, chi phí dồn vào một kỳ để tránh sai lệch lợi nhuận.
Lưu trữ hồ sơ kế toán điện tử song song với bản giấy để thuận tiện tra cứu khi cần.
Ngành xây dựng có đặc thù riêng, nên quá trình quyết toán thuế đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tuân thủ nghiêm ngặt và quản trị hồ sơ khoa học. Một sai sót nhỏ trong chứng từ hoặc hóa đơn có thể khiến doanh nghiệp bị truy thu, phạt chậm nộp hoặc loại bỏ chi phí hợp lệ.
👉 Để đảm bảo an toàn trong quá trình quyết toán, Tavitax cung cấp dịch vụ tư vấn, rà soát và hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chuẩn bị hồ sơ thuế, giúp tối ưu chi phí hợp lý và tuân thủ pháp luật.
