Quyết toán thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là bước quan trọng giúp doanh nghiệp xác định nghĩa vụ thuế với Nhà nước sau một kỳ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đây không chỉ là thủ tục hành chính, mà còn là cơ sở để cơ quan thuế đánh giá tính minh bạch và tuân thủ của doanh nghiệp.
Năm 2025, cùng với việc chuẩn hóa hệ thống kê khai điện tử và tăng cường thanh tra thuế, quy trình quyết toán thuế TNDN đang được thực hiện chặt chẽ hơn. Bài viết dưới đây giúp doanh nghiệp hiểu rõ thời điểm cần quyết toán, quy trình thực hiện, và các trường hợp bị kiểm tra - thanh tra thuế.
I. Định Nghĩa Quyết Toán Thuế TNDN
Quyết toán thuế là quá trình cơ quan thuế trực tiếp kiểm tra hồ sơ, sổ sách, báo cáo tài chính của doanh nghiệp để đánh giá việc kê khai thuế có chính xác và đúng quy định pháp luật hay không.
Qua đó, cơ quan thuế hướng dẫn doanh nghiệp điều chỉnh sai sót (nếu có) nhằm đảm bảo việc nộp thuế đúng, đủ, tránh thất thoát nguồn thu và giảm rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.
II. Các Trường Hợp Doanh Nghiệp Phải Quyết Toán Thuế TNDN
Doanh nghiệp có thể phải thực hiện quyết toán thuế theo định kỳ hoặc theo yêu cầu của cơ quan thuế. Dưới đây là các trường hợp phổ biến bắt buộc phải quyết toán.
1. Doanh Nghiệp Chấm Dứt Hoạt Động
Khi doanh nghiệp giải thể, phá sản hoặc chấm dứt mã số thuế, phải nộp hồ sơ quyết toán thuế TNDN để hoàn tất nghĩa vụ thuế trước khi đóng mã số.
2. Doanh Nghiệp Tái Cơ Cấu
Trước khi thực hiện thủ tục sáp nhập, hợp nhất, chia tách, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, doanh nghiệp phải quyết toán đến thời điểm chuyển đổi để xác định rõ nghĩa vụ thuế giữa các bên liên quan.
3. Thay Đổi Địa Điểm Dẫn Đến Thay Đổi Cơ Quan Quản Lý Thuế
Nếu doanh nghiệp thay đổi trụ sở khiến cơ quan thuế quản lý cũng thay đổi, doanh nghiệp bắt buộc phải làm thủ tục quyết toán TNDN tại nơi cũ trước khi chuyển.
III. Quy Trình Thực Hiện Quyết Toán Thuế TNDN
1. Chuẩn Bị Hồ Sơ Và Công Văn Đề Nghị
Doanh nghiệp lập công văn đề nghị quyết toán thuế gửi cơ quan quản lý thuế trực tiếp, ghi rõ:
Tên, mã số thuế, địa chỉ doanh nghiệp.
Thời điểm đề nghị kiểm tra (thường đến hết kỳ tài chính gần nhất).
Lý do đề nghị: giải thể, tái cơ cấu, hoàn thuế, xác nhận nghĩa vụ thuế…
Cam kết cung cấp hồ sơ, hợp tác trong quá trình kiểm tra.
Kèm theo đó, doanh nghiệp cần chuẩn bị:
Báo cáo tài chính, tờ khai thuế TNDN và các phụ lục.
Tờ khai thuế GTGT, TNCN và báo cáo hóa đơn (nếu có).
2. Nộp Hồ Sơ Đến Cơ Quan Thuế
Hồ sơ được nộp trực tiếp, qua bưu điện hoặc qua cổng dịch vụ thuế điện tử. Sau khi tiếp nhận, cơ quan thuế sẽ rà soát tính hợp lệ của hồ sơ và phản hồi trong thời gian sớm nhất.
3. Cơ Quan Thuế Ra Quyết Định Kiểm Tra
Nếu hồ sơ hợp lệ, cơ quan thuế sẽ ban hành quyết định kiểm tra hoặc thanh tra thuế, trong đó nêu rõ phạm vi, thời gian và danh sách thành viên đoàn kiểm tra. Doanh nghiệp cần sắp xếp nhân sự, chứng từ và địa điểm làm việc phù hợp để quá trình kiểm tra diễn ra thuận lợi.
IV. Các Trường Hợp Cơ Quan Thuế Tiến Hành Kiểm Tra Doanh Nghiệp
Theo Quyết định 970/QĐ-TCT ngày 14/7/2023, cơ quan thuế có thể tiến hành kiểm tra, quyết toán thuế TNDN trong các trường hợp sau:
1. Có Dấu Hiệu Vi Phạm Pháp Luật
Khi phát hiện doanh nghiệp kê khai sai, trốn thuế hoặc gian lận thuế, cơ quan thuế sẽ tiến hành kiểm tra đột xuất để xác minh.
2. Khi Doanh Nghiệp Thực Hiện Hoàn Thuế
Các doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế sẽ bị kiểm tra hồ sơ để đảm bảo tính chính xác và hợp pháp của khoản hoàn.
3. Kiểm Tra Theo Kế Hoạch Hoặc Chuyên Đề
Cơ quan thuế có thể kiểm tra định kỳ theo kế hoạch năm hoặc kiểm tra theo chuyên đề ngành nghề có rủi ro cao.
4. Kiểm Tra Theo Kiến Nghị Từ Cơ Quan Khác
Trường hợp có kiến nghị từ Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước hoặc các cơ quan chức năng khác, cơ quan thuế sẽ tiến hành kiểm tra lại.
5. Khi Doanh Nghiệp Tái Cơ Cấu Hoặc Chấm Dứt Hoạt Động
Bao gồm các trường hợp chia, tách, hợp nhất, cổ phần hóa, chuyển đổi loại hình, giải thể hoặc chấm dứt mã số thuế.
Quyết toán thuế TNDN là nghĩa vụ quan trọng và bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp. Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, minh bạch và đúng quy định không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro thanh tra kéo dài, mà còn thể hiện tính chuyên nghiệp và tuân thủ pháp luật trong quản trị tài chính.
👉 Nếu doanh nghiệp của bạn cần tư vấn chi tiết hoặc hỗ trợ thực hiện quyết toán thuế TNDN trọn gói, hãy liên hệ Tavitax - đơn vị chuyên nghiệp trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán và tư vấn thuế doanh nghiệp.
